dinsdag 20 september 2011

kinderspel

Een kleine flits in mijn herinnering:
aan het begin van de repetitieperiode maakte ik wel eens het vergelijk met een stel kinderen dat een verhaal gaat spelen:
dan ben ik Tonda en jij Lyschko en dan......

Zondag na de voorstelling op en rond de belt van de molen waren de kinderen van de spelers en van de bewoners aan het spelen:
dan ben ik Tonda en jij Lyschko en dan......

De nieuwe generatie staat al klaar.

maandag 19 september 2011

Afscheid van de molen

Ik zit op m'n werk. Een beetje brak. Een beetje onwezenlijk.
Gisteren de laatste voorstelling van de Meester van de Zwarte Molen.
Stoelen bij moeten zetten. Aan reserveringen was het al uitverkocht. En er stonden nog zo'n 20 mensen te wachten.
Het weer was prachtig. Donder en bliksem waren voorspeld, maar we zaten gewoon in de zon.
De hele ploeg wilde weer o zo graag. Niet teveel geluld over de laatste keer. Eerst "SPELEN". Het devies van dit jaar. En dat hebben ze weer gedaan. Een staande ovatie.

Daarna de tranen.
Bij spelers en regisseur omdat het afgelopen was.
Bij moeders die zo trots was op haar zoon.
Bij manlief die zo trots was op zijn vrouw.
Bij dochter die zo trots was op haar vader.
Bij toeschouwers die geraakt werden door het stuk.
Bij zus die vond dat pa en ma het ook hadden moeten zien (hebben ze lekker toch. Van daarboven. Wie denk je dat het goede weer gestuurd heeft!)
En bij anderen die bij anderen tranen zagen.

Wat hebben we een mooi seizoen gehad. Niet alleen stond er een schitterend stuk bij een schitterende molen bij schitterende mensen. Ook de weg daarnaartoe is een mooie reis geweest.
Met alle neuzen dezelfde kant op. Van zowel spelers, decor, kleding, grime, requisieten, productie en iedereen die zich betrokken voelde bij Spelenderwijs. De band is weer sterker geworden. Misschien is dat wel de belangrijkste winst van dit jaar.
Wij zijn geen profs, wij hebben een hobby die onze passie is. Bij de een wat meer, bij de ander iets minder. Voor ons moet toneelspelen geen lijden zijn, maar plezier. En natuurlijk mag dat wel eens moeite kosten. Na een voetbalwedstrijd ben je ook kapot.

En nu het zwarte gat. Wat in 9 maanden is opgebouwd en een prachtig kind is geworden, moeten we de komende week weer af gaan breken. Het decor moet uit elkaar gehaald en naar de appelboer terug. De kleding moet in de kast (althans gedeeltelijk). De tekstboeken gaan op de plank. De instrumenten krijgen even rust. De penningmeester maakt de kas op. De regisseur gaat in zijn luie stoel zitten met een wijntje en een sigaar. Eerst kicken, dan afkicken.

Gelukkig krijgen we daar een redelijke periode voor. Komende zondag mogen we nog even zingen bij en in het kasteel. Dan hebben we nog de evaluatie en de uitnodiging om bij het Laagland naar hun kindje te komen kijken.

Dus nee, dit is nog niet het einde van dit blog. Dat stellen we lekker even uit.
Voor ons geen cold turkey.

Maar alvast wel: iedereen bedankt.
Voor het vertrouwen, de inzet, het spelplezier en bovenal: het kameraadschap!

Blijf spelen!
Jullie regisseur

zondag 18 september 2011

Vlak voor de laatste

Zondag 18 september, begin van de middag.
Zo dadelijk weer naar de molen voor de laatste voorstelling.
Dreigende wolken, maar buienradar zegt dat het allemaal wel goed komt.
Vandaag een vol huis.
Vorige week zondag, de tweede voorstelling, zat het ook vol. Weer een goede voorstelling gezien, maar niet zo goed als de première. Het begon al met twaalf in plaats van elf zakken op de belt. Iemand die zich in zijn eigen naam versprak. En omdat het gevoel goed was en het vertrouwen groot, werd er steeds meer op het publiek gespeeld. Dat vindt het publiek leuk. Maar het maakt de voorstelling zwakker. De focus ligt niet meer goed, het beeld staat op onscherp.
En al heb je als regisseur officieel de voorstelling uit handen gegeven, toch kriebelt het om dat voor de volgende voorstelling nog recht te trekken.

Afgelopen woensdag hadden we nog even een bijeenkomst om het Italiaantje te doen. En die heb ik aangegrepen om toch nog een aantal dingen met de groep op te nemen. Uiteindelijk zijn het geen nieuwe dingen, we hebben ze al eerder (en beter) in repetities gedaan.
Geprobeerd om het niet "te groot" te maken. Immers, de voorstelling van zondag was absoluut goed. Maar waarom niet beter als het nog beter kan?

Gisteren kwam ik bij de molen en het voelde goed. Ik werd door deze en gene aangesproken dat ze erover nagedacht hadden en gingen proberen het besprokenen ook toe te passen. Er was weinig voor nodig om ze gefocust te krijgen. Dat waren ze al.
Het eerste gedeelte ging weer geweldig. Ze waren nauwelijks op foutjes te betrappen. Het liep vloeiend in elkaar over. We hadden een goedlachs publiek, dat gewoon vroeg om een lach. En het knappe is, dat de spelers er niet instonken. Ze hebben hem niet gegeven. De Meester kleurde zijn teksten in meer kleuren als voorheen. Het "alleen maar schreeuwen" was eraf. Hij had maar met zijn pink hoeven te bewegen en het publiek had hem een lach geschonken. Maar hij deed het juist niet. Wat een mooie spanning gaf dat.
En dan na de pauze. De Kantorka en Krabat gaven elkaar de tijd en de ruimte om ook echt verliefd te spelen. De Meester was klein waar hij klein moest zijn. En groot waar hij groot moest zijn. Juro en Krabat speelden schitterend, al ging de tekst anders als in het boek. Maar ze speelden zo gemakkelijk en naturel door, dat waarschijnlijk alleen ik wist dat het eigenlijk anders moest. Het was een genot om naar te kijken.

Ik heb wel vaker dat na zo'n stuk mij even de tranen in de ogen schieten. Omdat het zo mooi is. Omdat het gelukt is. Omdat ik zo trots ben. Eén keer slikken en dan is het weg.
Gisteren niet. Gisteren werd ik naar voren geroepen als regisseur en iedereen heeft het mogen zien. Ik was diep ontroerd. Wat is het op zo'n moment toch mooi om regisseur te mogen zijn.

De zon breekt weer even door. Ik hoop dat de weergoden ons goedgezind zijn. Want ze verdienen het, mijn spelers, om nog één keer te mogen schitteren.

zaterdag 17 september 2011

De Meester

Muzikanten en Kantorka

De knechten


De première (10 sep 2011)

Het is zo ver.
Het is niet meer van mij.
Het is van de spelers.
Ik heb mijn camera meegenomen. Ik moet wat te doen hebben. Er wordt gegrimeerd. Er wordt ingezongen. Men concentreert en focust zich. Ik bemoei me hier en daar met zaken rondom. Ik maak wat foto's.
Een half uur voor tijd spreek ik mijn spelers en medewerkers toe. Ik heb voor iedereen een toi-toi-toi en -zoals beloofd- een nieuwe spreuk op mijn t-shirt.
Een kwartier voor tijd moeten alle helpers de ring uit. Nog een paar laatste woorden aan de spelers, de group-hug en dan zoek ik een plaatsje aan de rand. Zitten kan ik niet. Grotendeels sta ik en maak foto's.
Wat de generale repetitie op woensdag al beloofde, wordt nu waargemaakt. Iedereen staat scherp, iedereen is gefocust. Première-spanning wordt omgezet naar spel.
We hebben schitterend weer.
En we hebben een schitterende voorstelling.
De reacties van het publiek zijn overweldigend.
Een droom wordt werkelijkheid.
Ik ben regisseur.

vrijdag 16 september 2011

de doorloopweek (5 t/m 8 sep)

En dan komt het erop aan.
Maandagavond: mooi weer.
Het gedeelte voor de pauze schrijf ik weer een aantal bladzijdes vol met aantekeningen.
We doen er ongeveer een uur over, net als zaterdag.
In de pauze nemen we al die aantekeningen door.
Daarna verder met het tweede gedeelte. Voor sommigen lastig, omdat ze zoveel informatie in de pauze hebben meegekregen. Nu wat vakaer moeten onderbreken. Het tweede gedeelte loopt nog niet. Er zijn nog geen automatismes. We doen er zo'n 50 minuten over.
Na dit gedeelte weer alle aanwijzingen doorgenomen. En daarna opgeruimd.
We hebben het gehaald. De eerste echte doorloop hebben we alles doorgespeeld.
Tekst is niet meer zo zeer het probleem. Wel nog steeds de vele logistiek en de scène-wisselingen. Vooral naar het einde vloeit de concentratie weg.
Nu pas wordt het sommige spelers echt duidelijk dat ze een vol uur vrijwel achter elkaar op het toneel staan en de veiligheid van het tekstboek er niet is.


Dinsdagavond: regen.
Heel gemeen zeg ik dat ik daarmee blij ben, want dan weten we ook eens hoe het is om in de regen te spelen. We beginnen weer van voren af aan. Ik heb me voorgenomen vooral te kijken en niet teveel aantekeningen te maken. Het gaat nu vooral om automatiseren en vertrouwd raken met de flow van het stuk. Ik begin onder de paraplu op mijn stoel, maar al snel vind ik dat ik solidair moet zijn met mijn doorweekte spelers en sta ook ik in de regen te kijken naar (en te genieten van) hetgeen me voorgeschoteld wordt. Tussendoor (bij een van de weinige breaks) gevraagd of men door wil gaan. Wat een bikkels! Ze zeggen ja. Maar dan slaat het noodlot toe. Net voor de pauze, tijdens het feestlied, glijdt één van de spelers in het donker uit op de belt, uit het zicht van iedereen. Een paar minuten ligt ze daar in het donker voordat ze wordt ontdekt. Voor haar heel lange minuten. Ze is ongelukkig terecht gekomen op een opstaande klinker. Ze wordt snel naar huis gebracht, we spelen nog tot de pauze door en breken daarna geschrokken en moe de repetitie af. Direct even bij haar op bezoek. Het is vooral de schrik, en ook pijn. Morgen kijken we hoe het verder gaat. Desnoods wordt ik zelf de stand-in. Maar er lekker op slapen doe ik niet.


Woensdag: de generale.
Met publiek. Naast wat eigen trouwe fans komt ook Lise-Lott Kok van het Laagland op bezoek. Zij zijn net begonnen met de repetities van MVDZM en gaan op 1 oktober in première. Ze is er samen met 4 van haar spelers. Bij binnenkomst zijn ze al onder de indruk. De ambiance bij de molen is natuurlijk nooit te evenaren in een theater. Ze moeten nog even wachten want het grimeren loopt uit. Ik heb samen met de grime gekozen voor een uitgesproken grime met een witte ondergrond en harde, zwarte lijnen (soms uitvagend) die de karakters moeten versterken.
En dan beginnen we. Het eerste gedeelte staat als een huis. Het plaatje is compleet: decor, kleding en grime versterken het spel, muziek en zang staan op hun plaats, de spelers spelen lekker door. De overgangen lopen heel behoorlijk en daar waar het mis gaat helpt men elkaar. Zelfs het omkleden naar de raven gebeurt in een redelijke tijd, zonder extra hulp achter de coulissen. Ik sta met een brede smile te genieten.
En niet alleen ik geniet, ook onze "collega's" van het Laagland. Ze hangen aan de lippen van de spelers.
Ook het tweede gedeelte komen we vrijwel zonder kleerscheuren door. Mijn enige opmerking is, dat dit gedeelte nog niet helemaal "op spanning" is. Het publiek had daar niet zo'n last van, maar konden dat wel beamen. Het geeft een heel gerust gevoel. Het staat! Nu zijn we alleen nog afhankelijk van het weer.
Lise-Lott en haar spelers geven aan genoten te hebben en zeker een aantal dingen gezien te hebben waarmee ze aan de slag kunnen. Algemeen is de bevinding dat het (toch wel ingewikkelde) verhaal helder en duidelijk wordt verteld. De hoeveelheid spelers (17 i.p.v. 6) wordt mooi uitgebuit door van het "Griekse koor" gebruik te maken. Ook vinden ze de her en der vrolijke muziek een verademing. Zelf zijn ze nog blijven steken in donkere en dreigende muziek. We zijn uitgenodigd voor hun generale repetitie. En daar gaan we graag op in.

Donderdag: weer slecht weer
Maar mijn voorstel om dan maar binnen bij de Postkoets te gaan repeteren werd weggewuifd. En weer stonden mijn bikkels daar in de regen. En weer bleef ik solidair. Vandaag hielden we het kort. We hebben alleen het tweede gedeelte nog een keer doorgespeeld. Zonder de kledingwisselingen. Ook dat staat nu.

Nog twee nachtjes slapen.

donderdag 15 september 2011

De zondag na de doorloop....

... zorgde deze regisseur voor een nachtmerrie. Hij had een "paar" aantekeningen gemaakt de dag daarvoor en die uitgewerkt op een "paar" A4-tjes. Die die bovendien in het verkeerde formaat verstuurde (wie werkt er nou met OpenOffice?), zodat zijn spelers pas maandag werden overspoeld met een groot aantal nieuwe regie-aanwijzingen. Volgens de regisseur vooral aanscherpen van wat er al was en het opruimen van conflicterende aanwijzingen.
Nieuwe termen als het "Jazeker de hypotheker"-gedrag werden geintroduceerd. Kortom: we waren weer goed wakker voor de laatste week voor de première.

dinsdag 13 september 2011

De doorloop zaterdag (3 sep 2011)

En toen was daar de grote doorloop zaterdag. Zo'n dag waarop je hoopt het stuk helemaal door te kunnen spelen. Wat meestal niet lukt, zodat de bibbers toeslaan, iedereen zenuwachtig wordt en uiteindelijk dus volledig gefocust. Want het mag niet mislukken.
Ik koos ervoor om met het tweede gedeelte te beginnen, omdat dat te beperkt aan de beurt was geweest. Het weer was lekker, de sfeer was goed. En we rolden er al aardig doorheen. Wel tig bladzijden aan (onleesbare) aantekeningen. Die heb ik tijdens de lunchpauze grotendeels voor me gehouden. Het was te lekker in het zonnetje. Kopje koffie, vlaai. Een mens kan het slechter hebben.
Na de pauze weer even iedereen wakker geschud en het eerste gedeelte doorlopen. De beelden zijn mooi, de tekst zit aardig. Maar echt doorlopen doet het nog niet. De muzikanten en de net-terug-van-vakantie-gangers missen nogal wat aansluitingen. Waardoor ik zo nu en dan de boel weer stil moet leggen. En spelers, zelfs tijdens het zingen van een lied, met elkaar in discussie gaan. Ik ben een hele rustige mens, maar soms....
Gelukkig bestaat er nog zoiets als "afknuffelen". En dat doen we graag binnen deze groep. Vergeven en vergeten. Alle neuzen weer dezelfde kant op. Alles was nog heel. Dus volle vaart vooruit.
Volgende week moeten we er staan.
Werk aan de winkel!
(maar wat wordt het mooi!)

De eerste echte repetitie.... (23 sep 2011)

Na het optimistische gevoel van afgelopen vrijdag (het rondje opera) volgde nu toch wel de domper. Qua tekst zat het allemaal wel, maar qua regie-aanwijzingen en logistiek (en dat zijn er heel wat bij dit stuk) had het roest en de stof goed toegeslagen. Daarbij kwam dat ik er geen rekening mee had gehouden dat het in augustus al wat sneller donker wordt, dus werd repeteren toch al erg lastig.
Toch zijn we door een kwart van het stuk gekomen en achteraf bekeken viel dat nog niets een zo erg tegen. Zeker niet omdat we al wat later begonnen vanwege allerhande bijkomende zaken.
Zo zijn vandaag een aantal spelers gegrimeerd in de stijl die ik met de grimeuses besproken heb. Dat was wel even wennen. Een witte basis met scherpe zwarte en grijze lijnen. Maskerachtige grime. Ik ben zo benieuwd hoe dat uit gaat werken wanneer de hele groep gegrimeerd is.

Nog steeds geen paniek. Het moet gewoon allemaal nog kunnen.

maandag 12 september 2011

Het opera project

Vrijdag 19 augustus werd in het kader van het Limburg Festival een "Rondje Opera" gedaan. Een inititief van "onze" Gertie Lenaers, die mede de kleding ontworpen en gemaakt heeft voor MVDZM. Toeschouwers werden rondgeleid op een wandeling door het dorp, waarbij ze op de mooiste plekjes werden verrast door muziek: opera, operette en musical. Wij mochten op ons plekje bij de molen een kleine preview geven van MVDZM: het Molenlied, een gedicht van Fransje Lemmen, en het Feestlied. Een lekkere opwarmer na de vakantie en een goede PR voor het hele stuk.
En natuurlijk maakte deze regisseur direct gebruik van de mogelijkheden: een extra repetitie in daglicht bij de Molen. Even de stof eraf schudden, het roest wegpoetsen en het vertrouwen krijgen dat we het nog een beetje kunnen.

En dat viel alleszins mee....

Het was lang stil.....

Het was lang stil. Ik krijg inmiddels klachten van mijn spelers. Blijkbaar volgen ze deze blog. Oeps!
Dus: al is de première al geweest en staan we vlak voor ons tweede weekend (hopend op goed weer): jullie regisseur zal zijn uiterste best doen om nog wat berichten aan het blog toe te voegen over de aanloop naar de uiteindelijke première.
Hij heeft nu rust in zijn hoofd.